ساخت‌های نحوی منفی (نفی) در گفتمان زنان خواستار طلاق بر پایة رویکرد ون‌دایک

ا انسان به خاطر ماهیت­اش موجودی است معناساز که با نشانه­های گفتمان مسلط به روال­های گفتمانی می­اندیشد. زبان به‌عنوان پدیدة اجتماعی، آیینة تمام نمای ایدئولوژی کنشگران زبان است. زبان همواره حاوی باورها، عقاید و افکار گویندگان آن است. ایدئولوژی­ها در بطن زبان پنهان می­شوند و تبدیل به قراردادهای اجتماعی می­شوند. زنان خواستار طلاق نیز به‌‏عنوان کنشگران اجتماعی در عرصة دادگاه­های خانواده، برای اقناع و القاء ایدئولوژیک مخاطب از انواع راهبردها و ابزارهای زبانی در این کنش اجتماعی استفاده می­کنند. بنابراین، نوشتة حاضر به ساخت­های منفی (نفی) در گفتمان زنان خواستار طلاق در دادگاه­های خانواده بر پایة نظریةجامعه– شناخت - گفتمان ون‌دایک (2006) پرداخته و حاصل 60 جلسه حضور در مرکز مشاورة خانواده دادگاه عمومی و انقلاب شهر زاهدان و ثبت اظهارات 45 زن خواستار طلاق 15 تا 40 ساله است. مقالة حاضر به شیوة استفادة زنان موردتحقیق از ساخت­های منفی برای بیان ایدئولوژیک خواسته­هایشان و راه­های اقناع قاضی می­پردازد و نتایج پژوهش نشان می­دهد که نمونه­های مورد مطالعه، از ساخت­های منفی، در راستای بزرگنمایی نکات مثبت خود 58 درصد، منفی طرف مقابل 80 درصد و کوچک‌نمایی نکات منفی خود 17/3 درصد استفاده می‏کنند. می­توان گفت بیشترین تلاش زنان خواستار طلاق، صرف برزگ­نمایی ویژگی­های منفی طرف مقابل می­گردد.